Geschiedenis van Herkenrade

Het onstaan

Herkenrade (in dialect: Herkenter) werd net als veel buurtschappen op het plateau tussen de elfde en de dertiende eeuw gesticht vanuit Eijsden. Het werd ook wel Eijsden op den Berg genoemd. Andere namen die in de loop der tijd werden gebruikt: Herckenraye, Herkenroede, Herckenrade. Sommige percelen van het huidige Herkenrade hoorden echter bij Breust op den Berg (het huidige Sint Geertruid). Herkenrade is volgens de schrijver Franquinet afgeleid van het woord Harc wat bos of heilig woud betekent. Rade of rode komt van rooien oftewel ontginning. Herkenrade is dan te verklaren als de plaats waar bos is ontgonnen.

De buurtschap Herkenrade telde tot ver in de 19e eeuw meer inwoners dan het dorp St. Geertruid, waarvan het nu een gehucht is.

In 1813 bijvoorbeeld had St. Geertruid 34 huizen en Herkenrade 40. De politieke geschiedenis van beide kent vele verschillen. Zo hoorde Herkenrade sinds 1662 tot het Staatse dus protestantse gedeelte van de Landen van Overmaas. St. Geertruid bleef tot de heerlijkheid Breust behoren (katholiek). Het feit dat zowel de inwoners van St. Geertruid als van Herkenrade waren aangewezen op één parochiekerk leverde dat de nodige problemen op met de protestanse Staten-Generaal. Deze had namelijk de uitoefening van de katholieke godsdienst verboden. Bij de komst van de Franse overheersing in 1794 is hieraan een eind gekomen. Op 6 Maart 1828 werden de buurtschappen Herkenrade, Eckelrade(gedeeltelijk), Libeek, Moerslag, Bruisterbosch en St. Geertruid tot een gemeente samengevoegd. De eerste burgemeester van de nieuwe gemeente werd Otto Roosen die in de herenhoeve Bruisterbosch bewoonde. De huidige naam "De Roosenhof" in Bruisterbosch herinnert hier nog aan.

Vanaf het ontstaan tot medio vorige eeuw bestond de bevolking bijna uitsluitend uit mensen die van de landbouw en veeteelt leefden.


Mesttransport in Herkenrade in 1925. Het paardenspan met begeleiders gefotografeerd voor de woning van de familie Vreuls. Rechts op de achtergrond het woonhuis annex café Bessems.
Van links naar rechts: Nic Schreurs, Eugène Creusen en Frits Habets.
Bron: fotokollektie VVV Sint-Geertruid

Herkenrade met Put en Pratsj rond 1930

Op de foto Eugène Creusen met de kinderen Piet,Gerardine, Mien en het bukkend kind is een ander zusje.

Het gezin bestond uit Eugène met echtgenote Lies Claessens en 9 meisjes en twee jongens.

Op de achtergrond staan hoogstwaarschijlijk de broers Habets die schuin tegenover de Creusens woonden

en die knecht waren bij Creusen.

(gegevens van Mien Scheepers-Creusen uit de krant de Limburger van zaterdag 11-09-2010)


Het boerenleven.
De gezusters Ramaekers gaan melken.
Foto gemaakt, eind jaren veertig, waar nu het kruisbeeld staat
hoek Herkenrade-Roskuil. Op de achtergrond het huis van de
fam. Heggen, bewoond door Sjeng Curfs.


Het pand Vreuls in Herkenrade. In 1968 werd het pand afgebroken.
Bron: Frans Roebroeks, St. Geertruid

Herkenrade kende een poel, waar het vee gedrenkt werd. De poel lag tegenover de grote witte hoeve, die nu wordt bewoond door de familie Keulen, aan de weg naar de Heerkuil. Een klein gedeelte van die hoeve is rechts nog zichtbaar. Daaraan vastgebouwd was café Bessems, dat later bij de verbreding van de weg van Sint Geertruid naar Mheer moest worden gesloopt. Op de achtergrond Herkenrade.


Cafe Bessems die heeft plaats moeten
maken voor de weg St. Geertruid-Mheer.

De binnenplaats van Cafe Bessems

Schaapsherder Winandus van de Berg
uit Herkenrade met zijn kudde in de
Heerkuil, in de jaren vijftig.

 

Het gezin Curfs-Martinussen uit Herkenrade in 1941 gefotografeerd ter gelegenheid van het huwelijk van dochter Truia.
Staand van links naar rechts:
Bernardine, Twan, Joseph, Truia, Trees, Alphons en Guillemine.
Zittend:
Maria, vader Joseph, moeder Catharina en Sjeng.

 

Vele boerderijen zijn in de loop van de vorige eeuw afgebroken en/of vervangen door woonhuizen.

Toen
Nu
Herkenrade anno 1960
Op de achtergrond boerderij `De Knip'.

Wie kan me helpen aan een mooi plaatje van de boerderij

die vroeger op de knip was gelegen ??


"Op de knip" nu


Boerderij Claessens 1983

Zelfde plaats nu


Boerderij aan het Buitenend in Herkenrade
Bewoond door de families Creusen, Heggen, Dumont, Bisscheroux en Curfs.
Opname van April 1943

Zelfde plaats nu